سال‌هاست که فعالین صنعت چاپ و تابلوسازی ایران از دستگاه‌های برش شبرنگ یا همان کاتر پلاتر استفاده می‌کنند. دستگاهی که می‌تواند طرح دیجیتالی را با حرکت تیغ روی کاغذهای پشت چسب‌دار برش بزند. بااین‌حال عموم دستگاه‌هایی که در ایران به‌عنوان کاتر پلاتر شناخته می‌شوند، تنها کاتر پلاترهای رولی هستند که توانایی بسیار محدودتری به نسبت کاتر پلاترهای تخت دارند. در این مقاله قصد داریم با معرفی کاتر پلاترهای تخت و مقایسه آن با کاتر پلاترهای رولی افق دید شما را در خصوص تنوع کارهای برش دیجیتال گسترده‌تر کنیم.
کاتر پلاتر رولی چیست؟
کاتر پلاتر رولی رایج‌ترین و پراستفاده‌ترین نوع دستگاه برش دیجیتال است. این دستگاه همانند دستگاه‌های چاپ بنر یا پلاترها دارای یک قسمت متحرک (هد یا کریج) است که در عرض دستگاه حرکت می‌کند، اما به‌جای پاشش جوهر، با فشردن یک تیغ بر سطح متریال روی آن برش می‌زند. علت نام‌گذاری کاتر پلاترهای رولی این است که تنها قادر به برش متریال هایی هستند که به‌واسطهٔ انعطاف‌پذیری و ضخامت کم عموماً به‌صورت رول در این دستگاه‌ها بارگذاری می‌شوند.
کاتر پلاتر تخت چیست؟
کاتر پلاتر تخت، ظاهری شبیه به یک میز دارد. میزی که متریال برش روی آن قرار داده می‌شود و قسمت متحرک دستگاه با حرکت هم در عرض و هم در طول، همانند حرکت هد در دستگاه‌های چاپ یو وی فلت بد، برش را انجام می‌دهد. علت نام‌گذاری کاتر پلاترهای تخت این است که به دلیل ثابت بودن متریال روی سطح میز کار، کاتر پلاترهای تخت توانایی برش متریال های تخت و غیر منعطف را نیز دارند.
شباهت‌های کاتر پلاتر تخت و رولی:
پیش از آنکه به تفاوت‌های کاتر پلاترهای رولی و تخت بپردازیم، لازم است مهم‌ترین شباهت‌های این دو دسته را برشماریم.
- هر دو کاتر پلاتر هستند، یعنی یک طرح برداری (وکتور) را از کامپیوتر دریافت می‌کنند و با فشردن تیغ روی جنس آن را برش می‌زنند.
- هر دو توانایی برش کامل یا نیم تیغ متریال های منعطف، مثل شبرنگ، وینیل و کاغذ را دارند.
- هر دو با کمک سنسور و دوربین توانایی برش دقیق روی سطوح چاپ‌شده دارند.
- هیچ‌کدام از این دو دسته توانایی چاپ روی سطوح ندارند.
- در هر دو دسته تیغ پس از مدتی مستهلک شده و نیاز به تعویض دارد.
- هر دو امکان بارگذاری رول‌ها را دارند.
تفاوت‌های کاتر پلاتر تخت و رولی:
حال که با کاتر پلاترهای تخت و رولی و شباهت‌هایشان آشنا شدیم، بهتر است به سراغ تفاوت‌ها برویم.
متریال قابل برش:
کاتر پلاترهای رولی توانایی برش متریال های محدودی دارند. مهم‌ترین متریال های قابل برش توسط دستگاه‌های رولی شبرنگ، روزرنگ، وینیل، کاغذ و سایر برگه‌هایی است که منعطف و با ضخامتی کمتر از ۵ میلی‌متر بوده و زیر غلتک‌های دستگاه لیز نخورد. کاتر پلاتر تخت اما علاوه بر هر جنسی که یک دستگاه رولی می‌تواند ببرد، توانایی برش متریال های ضخیم‌تر و سخت‌تر مثل کارتن، کارتن پلاست، فوم برد، پلکسی و … را نیز دارد.
انواع تیغ و برش:
تیغ کاتر پلاتر رولی، ابعادی مشابه یک سوزن دارد و تنها با فشردن تیغ روی سطح برش را انجام می‌دهد. درحالی‌که یک کاتر پلاتر تخت می‌تواند چندین ماژول مختلف برای انواع استفاده‌ها داشته باشد. ابزار برش اره‌ای، ابزار حکاکی و ابزار خط تا تنها بخشی از امکاناتی است که تنها یک کاتر تخت می‌تواند داشته باشد.
کاربرد:
کاترپلاتر های رولی، با وجود محدودیت به نسبت دستگاه تخت، کاربردهای بی‌شماری دارند. برش برچسب، تولید استیکر، تولید کلیشه چاپ سیلک یا سند بلاست و… تنها محبوب‌ترین کاربردهای این دستگاه‌ها هستند؛ اما به‌طورکلی کاربرد کاتر های رولی در دسته کارهای تزئیناتی، گرافیکی و تبلیغاتی قرار می‌گیرد. کاتر های تخت اما علاوه بر کاربردهای مذکور، برای مصارف نمونه‌سازی بسته‌بندی، تولید استند های تبلیغاتی، تولید ماکت و کاردستی‌های سه‌بعدی خلاقانه استفاده می‌شود.
اندازه:
هر دو دسته کاتر پلاترهای رولی و تخت در ابعاد متنوعی عرضه می‌شوند؛ اما به‌طورکلی، کاتر های تخت به دلیل سطح بزرگ‌تر میز کار فضای بیشتری اشغال می‌کنند. علاوه بر این، به علت بزرگ‌تر بودن قسمت‌های متحرک دستگاه تخت، یک محدوده فضای خالی خارج از دستگاه نیز برای حرکت آزادانه و ایمن پل کاتر پلاتر باید در نظر گرفته شود. به همین دلیل کاتر های تخت عموماً مناسب استفاده در مغازه‌های چاپ دیجیتال نیست.
قیمت دستگاه و قطعات مصرفی:
کاتر پلاترهای تخت، در مقایسه با کاتر های رولی، مکانیزم های بیشتر و پیچیده‌تر، حجم بزرگ‌تر و پردازنده‌های قوی‌تری دارند. به همین دلیل بسته به برند، ابعاد و امکاناتشان ممکن است بین ۱۰ تا ۱۰۰ برابر قیمت یک دستگاه کاتر پلاتر رولی داشته باشند. علاوه بر این خرید هر یک از ابزارهای قابل سفارش برای برش‌های اره‌ای، حکاکی و غیره هزینهٔ قابل‌توجهی خواهد داشت. در آخر باید در نظر گرفت که هزینه تعویض قطعات مصرفی مثل تیغ‌ها نیز در یک کاتر پلاتر تخت بسیار بیشتر از یک کاتر رولی است.
استفاده آسان:
همان‌طور که راندن اتوموبیل های مسابقه‌ای به مهارت، دانش و دقت بیشتری از یک اتوموبیل اتوماتیک شهری دارد، استفاده از برترین مدل کاترپلاتر، یعنی کاتر پلاتر تخت نیز پیچیده‌تر از استفاده از یک دستگاه رولی اما بسیار ساده‌تر از استفاده از دستگاه cnc است. کار با کاترپلاتر های رولی، ساده و بسیار شبیه به کار با دستگاه‌های چاپ است.
سخن پایانی:
در این مقاله تلاش کردیم به برخی از شباهت‌ها و تفاوت‌های کاتر پلاترهای تخت بپردازیم؛ اما اگر بخواهیم به‌طور خلاصه بگوییم، کاتر پلاترهای تخت دستگاهی پرقدرت و پر از امکانات است که به شما امکان اجرای طیف وسیع‌تری از سفارشات را می‌دهد؛ اما این قدرت و امکانات علاوه بر قیمت بالا، نیازمند فضای کار بزرگ‌تر و آموزش تخصصی‌تر اپراتور است. در سوی دیگر کاتر پلاترهای رولی، ارزان‌تر و ساده‌تر هستند و کاربردهای محدودتری دارند. لذا اگر اطمینان دارید که می‌خواهید اثاری خلق کنید که تنها یک کاتر پلاتر تخت توانایی اجرای آن را دارد به سراغ آن بروید، در غیر این صورت مجهزترین کاتر پلاترهای رولی با کسری از قیمت یک کاتر تخت می‌تواند انتخاب مناسب‌تری برای شما باشد.v